پکیج تصفیه فاضلاب در صنایع رنگرزی و نساجی ابزاری بسیار کارآمد برای بازیافت و استفاده مجدد از پسابهای تولیدی در این واحدهای صنعتی هستند. این پکیجها با کاهش چشمگیر میزان مواد آلی و آلایندههای موجود، نقشی حیاتی در بحران کم آبی در ایران و راه های مقابله ان ها ایفا میکنند. با توجه به کمبود منابع آب در ایران و نیاز بالای مصرف آب در واحدهای صنعتی نظیر نساجی و رنگرزی، استفاده از روشهای تصفیه فاضلاب در این صنایع امری ضروری و حتی اجباری به نظر میرسد. شرکت ارکا گستر قصد دارد در ادامه، ویژگیهای پکیج تصفیه فاضلاب فایبرگلاسی و فلزی رنگرزی را معرفی کرده و در مورد قیمت، نحوه طراحی و تولید و اجزای داخلی آنها توضیحاتی ارائه دهد.
فاضلاب رنگرزی چیست؟
در صنعت نساجی، تولید فاضلاب به دلیل مصرف فراوان آب، در حجم بالایی رخ میدهد. همچنین به دلیل تنوع مواد شیمیایی و رنگهایی که استفاده میشود، کیفیت این پسابها نیز متفاوت است. بنابراین، کنترل و تصفیه فاضلاب ناشی از این صنایع اهمیت ویژهای پیدا میکند. مهمترین مواد اولیه در صنعت نساجی عبارتاند از:
الیاف حیوانی مانند پشم، ابریشم و مو
الیاف گیاهی مانند پنبه، کتان و کنف
الیاف مصنوعی مثل پلی الکترولیت، پلی استر و پلی آمید
اسیدهای معدنی و آلی همچون اسید سولفوریک، اسید هیدروکلریک و اسید استیک
مواد قلیایی نظیر سود، کربنات سدیم و پتاس
مواد سفیدکننده مانند آب اکسیژنه، ترکیبات کلردار و پراکسیدها
املاح اسیدهای معدنی مانند سولفات سدیم، کلرور سدیم و سولفور سدیم
مواد پاککننده مثل صابونها
با توجه به اینکه بخش عمده فاضلاب در صنایع نساجی در فرآیند رنگرزی تولید میشود، آلایندههای این پسابها شامل مواد رنگی و معدنی هستند و ماهیت اصلی فاضلاب شیمیایی است. به طور کلی میتوان گفت مهمترین شاخصهای موجود در فاضلاب رنگرزی عبارتاند از COD محلول، رنگ و PH. این پسابها در بخشهای مختلفی همچون آهارزنی، پشمشویی، پاکسازی الیاف و چاپ و مراحل سفید کردن نخ تولید شده و منجر به کاهش کیفیت فاضلاب میشوند. به همین دلیل برای بهبود کیفیت آنها به تجهیزاتی مثل پکیج تصفیه فاضلاب صنعتی نیاز است.
نحوه تولید فاضلاب در رنگرزی و نساجی
فاضلاب صنایع نساجی در مراحل مختلفی از جمله شستشوی اولیه، رنگرزی، سفید کردن و تکمیل پارچه تولید میشود. مواد اولیه اصلی مورد استفاده در این صنایع شامل پشم، پنبه و الیاف مصنوعی هستند. در فرآیند رنگرزی، از انواع رنگهایی مانند اسیدی، آزوئیک، قلیایی، دیسپرس، گوگردی و موردم مصرف میشود. این رنگها حاوی ترکیبات معدنی بسیاری بوده و با اینکه نیاز به اکسیژن بیولوژیکی (BOD) کمی دارند، اما نیاز به اکسیژن شیمیایی (COD) آنها بسیار بالا است.
در بخش رنگرزی یک کارخانه نساجی، چندین پاتیل وجود دارد که در آغاز کار الیاف با رنگهای روشن در آنها آماده میشوند. با افزایش غلظت رنگ در پاتیلها، الیاف کمکم با رنگهای تیرهتری مانند سرمهای و مشکی رنگرزی میشوند. در پایان فرآیند، آب باقیمانده در پاتیلها که اسیدی و دارای مقدار زیادی مواد معدنی و رنگی است، به عنوان فاضلاب دفع میشود.
بخش شستشوی اولیه الیاف نیز یکی دیگر از منابع تولید فاضلاب در کارخانجات نساجی است، جایی که آب زیادی استفاده شده و حاوی چربی، ذرات معلق و دترجنت میباشد.
پکیج تصفیه فاضلاب رنگرزی چیست؟
با توجه به تنوع بالای مواد آلاینده در پسابهای تولیدی واحدهای نساجی و رنگرزی، بهرهگیری از روشهای متنوع برای تصفیه فاضلاب صنایع نساجی ضروری است. پکیج تصفیه فاضلاب رنگرزی و نساجی مجموعهای کامل از تجهیزات لازم برای تصفیه این پسابهاست که درون یک مخزن قرار دارند. این پکیجها چندین مزیت کلیدی دارند:
در مقایسه با ساخت حوضچههای تصفیه، این پکیجها با سرعت بالا نصب و راهاندازی میشوند.
به دلیل استفاده از مخازن سرپوشیده، بو از آنها خارج نمیشود و در محیط اطراف پخش نمیشود.
روشهای مختلف تصفیه فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی با استفاده از تجهیزات گوناگون درون این پکیج اجرا میشوند و کیفیت خروجی به سطح استاندارد میرسد.
تعمیر و نگهداری این پکیجها هزینه و تخصص زیادی نمیطلبد.
بیشتر مراحل تصفیه در این پکیجها به صورت خودکار انجام میشود و نیازی به حضور اپراتور انسانی نیست، که از نظر اقتصادی بسیار به صرفه است.
این پکیجها قابل حمل هستند و با تغییر محل کارخانه، میتوان آنها را در مکان جدید دوباره نصب کرد.
کیفیت بالای خروجی پسابهای تصفیهشده توسط این پکیجها امکان استفاده مجدد آنها در واحدهای دیگر کارخانه و حتی در باغداری و کشاورزی را فراهم میکند.
پکیج تصفیه فاضلاب فلزی رنگرزی
در پسابهای رنگرزی، مقدار اسیدهای معدنی و مواد قلیایی بسیار بالاست، به همین دلیل انتخاب مناسب جنس بدنه اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این، فشار داخلی پسابها بر بدنه و جدارهای پکیج بالا است. بنابراین، از موادی برای ساخت مخزن استفاده میشود که قابلیت سازگاری با این شرایط را داشته باشند. پکیج تصفیه فاضلاب فلزی رنگرزی یکی از گزینههای متداول است که طول عمر و دوام بالایی دارد. همچنین، فلزات به کار رفته در این پکیجها دارای آلیاژهایی هستند که در برابر مواد خورنده مقاوم بوده و دچار پوسیدگی نمیشوند. پکیج تصفیه فاضلاب فلزی رنگرزی در مرحله جوشکاری بر اساس استانداردهای بینالمللی ساخته میشود، به طوری که درزها در برابر فشار و ضربه مقاوم بوده و ترک یا شکستگی پیدا نمیکنند.
دلایل اهمیت تصفیه فاضلاب رنگرزی ونساجی
فرآیند نساجی و تولید پارچه همراه با رنگرزی آن، از چند مرحله کلیدی تشکیل شده است که هر یک نقشی حیاتی در تولید نهایی دارد. در این مراحل، مواد آلاینده مختلفی به فاضلابها اضافه میشوند که محیط زیست را تحت تأثیر قرار میدهند. این مراحل شامل آمادهسازی نخ، ریسندگی، آهارزنی، بافندگی، آهارگیری، شستن پشم، سفیدکنندگی، سوزاندن، پاکسازی الیاف، رنگرزی و چاپ است. بین تمامی این مراحل، برخی با آلودگی کمتر و بعضی دیگر با آلودگی بسیار بیشتری همراه هستند. به همین علت، برای انتخاب روشهای تصفیه فاضلاب در صنعت نساجی و رنگرزی، لازم است ابتدا نوع و میزان آلایندههای هر مرحله شناسایی شود تا راهکارهای مناسب برای حذف آنها تدوین شود. در بسیاری از موارد، بیشترین میزان آلودگی در فرآیندهای زیر اتفاق میافتد:
– آهارزنی
– آهارگیری
– شستن پشم
– سفیدکنندگی
– پاکسازی الیاف
– رنگرزی
– چاپ
شناخت این مرحلهها به ما کمک میکند تا بهینهترین روشها را برای کاهش اثرات زیستمحیطی پیادهسازی کنیم. در این مرحله، در صنعت نساجی انواع گوناگونی از مواد زائد تولید میشود. برای کاهش اثرات منفی این مواد، فرآیندهای تصفیه فاضلاب و رنگرزی به کار گرفته میشود. آلایندههای اصلی این صنعت شامل BOD، COD، ترکیبات آلی دیر تجزیهپذیر، حشرهکشها، مواد ضدعفونیکننده، هیپوکلریت، سود سوزآور، اسیدهای مختلف، رزین، نشاسته، گلوکز، موم، خاکستر سود، روغن، حلالها، تثبیتکنندهها، فلزات مختلف، مواد کاتیونی و آلی، نمکها، سورفکتانتها و دیگر مواد سمی مانند ذرات جامد معلق، پرز و نخ هستند.(به مقاله ی پارامترها و روش های اندازه گیری فاضلاب سر بزنید )
ورود این مواد به طبیعت و نفوذ آنها به لایههای آب زیرزمینی میتواند با گذشت زمان خطرات جدی برای سلامت انسان و دیگر موجودات زنده ایجاد کند. علاوه بر این، صنعت نساجی و رنگرزی به میزان زیادی آب مصرف میکنند؛ برای مثال، تولید یک کیلوگرم پارچه حدود 200 لیتر آب نیاز دارد. با توجه به خشکسالیها و کمبود منابع آب در سراسر جهان، تصفیه فاضلاب ناشی از فعالیتهای نساجی و رنگرزی ضروری است. این فرآیند باعث میشود که پسابهای تصفیه شده با کیفیتی مناسب در صنایع کشاورزی مورد استفاده قرار گیرند و از منابع آبی بهتر حفاظت شود.
روش های تصفیه فاضلاب رنگرزی و نساجی
در صنعت نساجی، به دلیل تنوع مواد آلاینده در مراحل مختلف، از روشها و تجهیزات خاصی برای تصفیه استفاده میشود. این صنعت با بهرهگیری از انواع الیاف و شیوههای گوناگون رنگرزی، نیازمند انتخاب دقیق روشهای تصفیه فاضلاب است. برای اخذ بهترین نتایج، باید با توجه به نوع الیاف و رنگهای مورد استفاده، مناسبترین رویکردها را برگزید. به طور کلی، فرآیند تصفیه فاضلاب در صنعت نساجی شامل سه مرحله اصلی است: ابتدا تصفیه اولیه یا فیزیکوشیمیایی انجام میشود، سپس به مرحله تصفیه بیولوژیکی یا ثانویه میرسد، و در نهایت تصفیه شیمیایی یا تکمیلی صورت میگیرد.هر یک از این مراحل نقشی حیاتی در کاهش آلودگی و حفظ محیط زیست ایفا میکنند.
تصفیه اولیه یا فیزیکوشیمیایی فاضلاب رنگرزی
تصفیه پسابهای رنگرزی و صنایع مرتبط، با آغاز تصفیه فیزیکی، نقطه شروع ساده اما مهمی دارد. هدف این مرحله حذف ذرات معلقی همچون نخ، پرز و سایر ذرات مشابه است که در مراحل اولیه بسیار مؤثر واقع میشود. برای انجام این کار، از تجهیزاتی مانند آشغالگیرهای مکانیکی و دستی بهره میبرند. همچنین با اضافه کردن مواد منعقدکنندهی خاص، امکان کاهش حجم ذرات کلوئیدی موجود در پسابهای رنگرزی فراهم میشود. در این فرآیند، از روشهای لختهسازی مکانیکی و شیمیایی بهرهگیری میشود تا بتوان به ذرات معلق زمان لازم برای تهنشین شدن را داد. انجام این مراحل نه تنها مانع آسیبرسانی به تجهیزات مراحل بعدی میشود، بلکه عملکرد آنها را نیز بهبود میبخشد. با این حال، به دلیل کیفیت ناقص پساب خروجی از لحاظ وجود مواد شیمیایی و بیولوژیک، اجازه ورود آن به محیط زیست داده نمیشود.
تصفیه بیولوژیکی یا ثانویه فاضلاب رنگرزی
در صنعت نساجی و رنگرزی، تصفیه بیولوژیکی فاضلاب یکی از گامهای کلیدی در بهبود کیفیت پساب تولیدی است. این فرآیند که بهعنوان مرحله دوم تصفیه انجام میشود، با استفاده از باکتریها و میکروارگانیسمهای هوازی و بیهوازی و همچنین کمک لجن فعال، به مؤثرترین شکل ممکن، حجم بزرگی از مواد آلی سخت تجزیهپذیر و ذرات کلوئیدی را حذف میکند. لاگونهای هوادهی(برکه تثبیت فاضلاب) جزو ابزارهای معمول در این فرآیند هستند و بسته به شرایط محیطی، حوضچههایی برای این کار ایجاد میشوند. برای مثال، با روشهای تصفیه هوازی و بیهوازی میتوان مقادیر BOD، COD و SS موجود در پسابهای ناشی از مرحله آهار که با استفاده از نشاسته به وجود میآیند را کاهش داد. این روشها نهتنها برای کاهش آلودگی ناشی از آهارگیری بلکه برای بهینهسازی شستشوی پشم و فرآیند رنگرزی نیز بهکار میروند. از روشهای پرکاربرد در تصفیه بیولوژیکی و بیهوازی در صنعت نساجی میتوان به UASB، UAFBR و UABR اشاره کرد که هر کدام با تازگی درک شدهاند.
تصفیه شیمیایی یا تکمیلی فاضلاب رنگرزی
برای تصفیه فاضلابهای مربوط به صنایع نساجی و رنگرزی، از روشهای متنوعی مانند میکروفیلتراسیون، نانوفیلتراسیون و RO به عنوان گامهای اساسی استفاده میشود. همچنین، فنون دیگری مثل فیلتراسیون با کربن فعال، خاک رس و جاذبهای طبیعی، تبادل یونی، فرآیندهای الکتروشیمیایی، تبخیر حرارتی، تجزیه فتوکاتالیستی و فرآیندهای اکسیداسیونی و ازن زنی نیز کاربرد دارند. با توجه به نوع آلایندهها، میتوان از این تجهیزات و روشها بهرهبرداری کرد و به همین دلیل، یک روش یکسان برای همه انواع پسابهای تولیدشده در این صنعت وجود ندارد.
مزایای پکیج تصفیه فاضلاب رنگرزی
نصب و بهرهبرداری از پکیجهای تصفیه نسبت به حوضچههای تصفیه سنتی بسیار سریعتر انجام میشود. این پکیجها به دلیل طراحی مخازن سرپوشیده، انتشار بوی نامطبوع به محیط اطراف را به صفر میرسانند. با استفاده از تکنیکهای پیشرفته تصفیه فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی، کیفیت پساب خروجی کاملاً مطابق با استانداردهای روز است.
نگهداری و تعمیر این سیستمها نیازمند هزینه و تخصص زیادی نیست و اکثر فرآیندهای تصفیه به صورت خودکار انجام میگیرند، که از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه محسوب میشوند.
یکی از ویژگیهای برجسته این پکیجها قابلیت حمل و نقل آنهاست. با جابهجایی کارخانه، این سیستمها به سادگی در مکان جدید نصب میشوند. کیفیت بالای آب تصفیه شده باعث میشود که بتوان آنها را نه تنها در بخشهای مختلف کارخانه، بلکه در کشاورزی و باغداری نیز به کار گرفت. بنابراین، این پکیجها علاوه بر تصفیه کارآمد فاضلاب، امکان استفاده مجدد از پسابهای با کیفیت بالا را فراهم میآورند.
اجزای پکیج تصفیه فاضلاب رنگرزی
در پکیجهای تصفیه فاضلاب، به دلیل وجود روشهای متنوع تصفیه، اجزای داخلی در هر مرحله ممکن است متفاوت باشند. با این حال، برخی قطعات و تجهیزات در بیشتر این پکیجها مشترک هستند. یکی از مهمترین این قطعات، آشغالگیر است که برای جدا کردن مواد جامد معلق در فاضلاب به کار میرود. بهعلاوه، این پکیجها غالباً شامل سیستمهای هوادهی، بلوئرها، زلالسازها و پکیجهای کلرزنی هستند. همچنین پکیج تزریق مواد شیمیایی و هاضمهای لجن نیز در این مجموعهها به کار گرفته میشوند.
کاربردهای پکیج تصفیه فاضلاب رنگرزی
نابودی منابع آب یکی از چالشهای جهانی است که به راهحلهای موثر برای حفاظت آنها نیاز دارد. تصفیه فاضلاب صنعتی بهعنوان یک اقدام کلیدی در حفظ منابع آب در سطح جهانی شناخته میشود. با این حال، برخی آلایندهها مانند رنگهای مو میتوانند در برابر روشهای تصفیه معمولی مقاوم باشند و در محیط زیست باقی بمانند. بنابراین، پسابهای رنگی بهعنوان یکی از مشکلات اصلی در زمینه آلودگی آب شناخته میشوند. این آلایندهها بهراحتی توسط چشم انسان قابل شناسایی هستند و تجزیه و تفکیک آنها با روشهای معمول دشوار است.
در سالهای اخیر، استفاده از فرآیندهای بیوتکنولوژیک برای تصفیه پسابهای رنگزا در صنعت نساجی بهعنوان روشی موثر مدنظر قرار گرفته است. آنزیمها بهعنوان یک روش جایگزین برای تصفیه این نوع آلایندهها به کار میروند. بهرهگیری از آنزیمها بهعنوان روشی کارآمد در تصفیه پسابهای رنگزا مطرح شده و همچنین پسابهای تصفیهشده با این روشهای بیوتکنولوژیک میتوانند دوباره در چرخه کارخانهها مورد استفاده قرار گیرند.
بهطور کلی، ارتقاء فرآیند تصفیه پسابهای رنگی نساجی با بهرهگیری از تکنولوژی بیوتکنولوژیک و آنزیمها نقشی اساسی در حفظ منابع آب جهانی ایفا میکند. این اقدامات میتوانند به حفظ محیط زیست و کاهش آسیبهای ناشی از آلودگی آب یاری رسانند.
قیمت پکیج تصفیه فاضلاب رنگرزی
در تعیین استعلام قیمت پکیج تصفیه فاضلاب صنایع رنگرزی و نساجی، عوامل مختلفی نقش کلیدی ایفا میکنند. یکی از اصلیترین این عوامل، اندازه و ظرفیت مخزن به همراه جنس بدنه است. بیشترین تفاوت در نرخها به دلیل همین عوامل ایجاد میشود. هرچه ظرفیت مخزن بزرگتر باشد و از مواد با کیفیت و ورقههای مقاومتری در ساخت بدنه استفاده شود، به همان نسبت نیز قیمت افزایش مییابد. علاوه بر اینها، نوع و برند تجهیزات مرتبط با تصفیه بیولوژیکی و شیمیایی نیز میتواند تأثیر چشمگیری بر قیمت نهایی این پکیجها بگذارد.
طراحی پکیج تصفیه فاضلاب رنگرزی
با توجه به خصوصیات پسابهایی که در کارخانجات نساجی و رنگرزی تولید میشوند، این پکیجها را میتوان به عنوان زیرمجموعهای از پکیجهای تصفیه فاضلاب صنعتی در نظر گرفت. در طراحی و ساخت پکیجهای تصفیه فاضلاب رنگرزی، مانند سایر تجهیزات تصفیه پسابهای صنعتی، ضروری است که تمامی استانداردها به دقت رعایت شوند.گامهای مختلف در ایجاد این پکیجها شامل بررسی و آنالیز دقیق پسابهای تولیدی کارخانهها، تنظیم پروپوزال و ارائه راهکارهای موثر تصفیه پساب، برآورد ظرفیت مخزن، طراحی و ساخت با بهترین مواد و انتخاب قطعات داخلی با کیفیت بالا میباشند.