عوامل آلودگی آب

در محیط‌های صنعتی، خانگی و دیگر فضاهای تولیدی، آلودگی‌هایی به وجود می‌آیند که پس از ورود به طبیعت، ممکن است به سمت منابع حساس و حیاتی مانند سفره‌های آب زیرزمینی حرکت کنند. برای نمونه، انواع مواد معدنی، ذرات رادیواکتیو و فاضلاب‌های ناشی از فعالیت‌های خانگی و شهری، به تدریج می‌توانند راه خود را به این منابع آبی بیابند و تاثیرات نامطلوبی بر محیط زیست گذاشته و تعادل آن را مختل کنند. پردازش و مدیریت صحیح این آلودگی‌ها امری ضروری است تا از پیامدهای مخرب بر طبیعت جلوگیری شود.

آلودگی آب های سطحی

برخی از منابع آلودگی آب‌ها به‌طور مستقیم وارد آب‌های سطحی می‌شوند و در نتیجه، شیوع بیماری‌های واگیردار و همچنین رشد بیش از حد جلبک‌ها و میکروارگانیسم‌های هوازی و بی‌هوازی را تسهیل می‌کنند. از جمله این آلاینده‌ها می‌توان به ورود انواع مختلف حشره‌کش‌ها، کودهای شیمیایی مختلف، محصولات شوینده خانگی و صنعتی، و همچنین فاضلاب‌ بیمارستانی و صنعتی مختلف نشأت می‌گیرند، اشاره کرد. این آلودگی‌ها بدون شک تهدید بزرگی برای سلامت اکوسیستم‌های آبی و همچنین سلامتی انسان‌ها محسوب می‌شوند.

انواع آلاینده های آب

در تقسیم بندی‌های مختلف، موادی که باعث آلودگی آب می‌شوند را می‌توان به چهار گروه اصلی شامل شیمیایی، بیولوژیکی، فیزیکی و حرارتی تقسیم کرد. هر یک از این دسته‌های آلودگی منابع متعددی دارند که به شکل زیرگروه‌های مختلف طبقه‌بندی می‌شوند و اثری عمیق و تهدید‌آمیز بر محیط زیست دارند. این منابع آلاینده با تغییر در ترکیب و کیفیت آب، خطرات جدی برای اکوسیستم‌ها و سلامت عمومی ایجاد می‌کنند و در مورد هر کدام، شناخت دقیق و مدیریت صحیح برای کاهش اثرات آنها ضروری است.

آلاینده های شیمیایی

از جمله آلاینده‌های آبی که به عنوان خطرناک‌ترین عناصر در این حوزه شناخته می‌شوند، می‌توان به مجموعه‌ای از مواد شیمیایی گوناگون اشاره کرد. این آلاینده‌ها با نفوذ به محیط زیست و انجام واکنش‌های مختلف با سایر مواد، در نهایت آثار مخربی را به دنبال دارند. در جوامع صنعتی که تکنولوژی پیشرفت قابل توجهی داشته، بخش عمده‌ای از آلودگی‌های آب ناشی از این مواد شیمیایی است که علت اصلی آن را می‌توان به تعداد فراوان کارخانجات صنعتی نسبت داد. مهم‌ترین و مخرب‌ترین آلودگی‌های شیمیایی شامل موارد زیر می‌باشند:

• فاضلاب حاصل از فعالیت‌های صنعتی و کارخانجات
• باران‌های اسیدی که ناشی از انتشار گازهای آلوده به جو هستند
• کودهای شیمیایی و حشره‌کش‌هایی که برای بهبود کشاورزی استفاده می‌شود
• فلزات سنگین مانند آهن، مس، کادمیوم، سرب، کروم، نیکل و سایر فلزات مشابه
• مواد شوینده خانگی و صنعتی که در مصارف روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند
• ضایعات رادیواکتیوی که از فعالیت‌های هسته‌ای ناشی می‌شوند
• مواد آلوده‌کننده مرتبط با پالایشگاه‌ها و ایستگاه‌های پمپ بنزین
• فعالیت‌های مربوط به صنعت داروسازی که ممکن است به صورت ضایعات شیمیایی در محیط رها شوند

این آلاینده‌ها اگر تحت کنترل نباشند، می‌توانند منجر به تخریب زیست‌بوم‌ها، آسیب به موجودات آبزی و حتی تاثیرات منفی بر سلامت انسان‌ها شوند.

با توجه به نوع گستره و دامنه محصولات تولیدی در کارخانه‌های مختلف، مواد آلی، غیرآلی و شیمیایی فراوانی از طریق پساب‌های صنعتی به منابع آب زیرزمینی نفوذ می‌کنند. از جمله خطرناک‌ترین پساب ها می‌توان به فاضلاب دارویی، مواد رادیواکتیوی که بخشی از زباله‌های فاضلاب صنعتی هستند، و همچنین فاضلاب پتروشیمی اشاره کرد که این موارد به‌طور معمول از فعالیت پالایشگاه‌ها یا در نتیجه ترکیدگی لوله‌های انتقال مواد نفتی و بنزین به منابع آب زیرزمینی راه پیدا می‌کنند. این آلاینده‌ها تهدیدی جدی برای محیط زیست و سلامت انسان‌ها محسوب می‌شوند.

آلاینده های بیولوژیکی

برخی از موادی که به عنوان آلاینده به شکل‌های گوناگون وارد محیط طبیعی می‌شوند، شرایط مناسبی را برای تکثیر و رشد باکتری‌ها فراهم کرده و به فعالیت‌های بیولوژیکی خاصی منجر می‌شوند. این شرایط شامل مواردی مانند فاضلاب بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، آلودگی آب ناشی از ورود تصفیه فاضلاب کشتارگاه‌ و نیز فاضلاب بهداشتی یا خانگی است. از میان آلاینده‌های مهمی که از طریق فاضلاب‌های انسانی و دامی به طبیعت و محیط زیست راه پیدا می‌کنند، می‌توان نیترات و باکتری‌ها را نام برد.

نکته حائز اهمیت این است که باکتری‌هایی که از فاضلاب کشتارگاه‌ها، بیمارستان‌ها و نیز فاضلاب های خانگی و دامداری منتقل می‌شوند، تاثیرات منفی جدی بر سلامت انسان‌ها دارند. این وضعیت به‌ویژه برای افرادی که به دلیل بیماری‌هایی مانند سرطان و ایدز دارای سیستم ایمنی ضعیف‌تری هستند، می‌تواند تهدیدات جدی به شمار رود. علاوه بر این، مقادیر بالای پاتوژن‌ها در فاضلاب‌های بیمارستانی و مراکز درمانی و کشتارگاه‌ها از دیگر موارد بسیار مهمی است که باید آنها را به عنوان منابع اصلی آلودگی آب در نظر گرفت. بر همین اساس، استفاده از پکیج تصفیه فاضلاب مخصوص کشتارگاه‌ها و بیمارستان‌ها به شدت ضروری و واجب است.

آلاینده های فیزیکی آب

علاوه بر این موارد، حجم زیادی از آلاینده‌های فیزیکی به طرق مختلف وارد دریاها، دریاچه‌ها و منابع آبی می‌شوند که با گذشت زمان باعث تغییراتی در کیفیت آب خواهند شد. به عنوان مثال، تکه‌های مواد غذایی، زباله‌ها، بطری‌های پلاستیکی، تکه‌های پارچه، شاخ و برگ، و همچنین شن و ماسه و سنگریزه همگی به عنوان آلاینده‌های فیزیکی آب محسوب می‌شوند.