ویژگی های پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی – انسانی

خشکسالی، کمبود منابع آب، آلودگی‌های زیست محیطی و الزام رعایت استانداردهای زیست‌محیطی استفاده از پکیج‌های تصفیه فاضلاب را به راهکاری موثر و پایدار برای تصفیه فاضلاب تبدیل کرده است. پکیج‌های تصفیه فاضلاب امروزه مورد توجه بسیاری از اجتماعات کوچک که دسترسی به شبکه فاضلاب ندارند قرار گرفته است. این سیستم‌های پیش ساخته نه تنها هزینه عملیات ساختمانی ندارند بلکه زمان نصب و راه اندازی کوتاهی دارند. فاضلاب‌ تولید شده وارد پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی شده و پس از طی کردن فرایندهای تصفیه و گندزدایی تبدیل به پسابی با استانداردهای قابل تخلیه به آب‌های سطحی و زیرزمینی شده و یا قابل استفاده در مصارف کشاورزی و آبیاری فضای سبز خواهد شد.

فاضلاب بهداشتی-انسانی دو نوع خاکستری (حاصل از شستشو) و فاضلاب (حاصل از سرویس بهداشتی) دارد که دارای آلاینده‌های متفاوتی از هم هستند و از بخش‌های مختلف مانند مجتمع های مسکونی، نواحی اداری-تجاری و … تولید می‌شود. عمده آلاینده‌ی فاضلاب بهداشتی-انسانی، مواد آلی، میکروارگانیزم‌ها و مواد شوینده است که تصفیه‌ی آن برای حفظ محیط‌زیست و جلوگیری از شیوع بیماری‌ها ضروری است. مخـازن طراحی شده در پکیج تصفیه فاضلاب از جنس ورق و پروفیل‌های فلزی هستند که پس از سندبلاست توسط پرایمرها و پوشش‌های اپوکسی در برابر خوردگی مقاوم می‌شوند. پکیج‌ها با ظرفیت پایین‌تر از جنس پلی‌اتیلن و فایبرگلاس ساخته می‌شوند. پکیج‌های تصفیه فاضلاب از واحدهای اساسی آشغالگیر، دانه‌گیر، مخزن متعادل‌ساز، مخزن ته‌نشینی اولیه، مخزن بیولوژیکی، مخزن ته‌نشینی ثانویه، واحد گندزدایی و واحد هاضم لجن برخوردار هستند.

واحدهای تعبیه شده در پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی

• آشغالگیر

مواد جامد درشت میبایست از جریان فاضلاب ورودی حذف شوند. این اقدام با هدف جلوگیری از گرفتگی لوله‌ها و اتصالات و آسیب دیدن پمپ‌ها و تجهیزات انجام می‌شود. به همین منظور در ورودی پکیج تصفیه فاضلاب واحد آشغالگیر طراحی می‌شود.

شکل 1- واحد آشغالگیری

• مخزن متعادل‌ساز

مخزن متعادل‌ساز نوسانات در کمیت و کیفیت فاضلاب ورودی به پکیج را کنترل می‌کند. بمنظور حفظ راندمان تصفیه لازم است که دبی فاضلاب و کیفیت آن ثابت و پایدار باشد. بنابراین مخزن متعادل‌ساز قبل از انجام فرآیندهای تصفیه فاضلاب، عملیات یکنواخت‌سازی کمی و کیفی فاضلاب را انجام می‌دهد. در این واحد تجهیزاتی نظیر الکتروپمپ‌های مستغرق فاضلابی و سطح‌سنج استفاده می‌شود.

• مخزن هوادهی

لجن فعال و هوادهی گسترده از جمله روش‌های بیولوژیکی هوازی هستند که برای عملکرد مناسب میکروارگانیزم‌ها در فرایند تصفیه به اکسیژن نیاز دارند. در واحد هوادهی تامین اکسیژن توسط هواده ها انجام می‌شود. در این مخزن، مواد آلی تجزیه شده و به توده‌های زیستی تبدیل می­شوند. هواده‌­ها از جمله مهم‌ترین تجهیزات مستقر در این واحد هستند. از دیگرتجهیزات این واحد می‌توان لوله‌کشی‌های سیستم هوادهی و افشانک­های پخش هوا را نام برد.

شکل 2- مخزن هوادهی

• مخزن ته نشینی

فاضلاب پس از مخزن هوادهی وارد مخزن ته­نشینی می­شود تا توده­های بیولوژیکی تشکیل شده از جریان فاضلاب حذف شوند. بخشی از لجن ته­نشین شده در مخزن ته­نشینی بمنظور حفظ غلظت زیست توده به مخزن هوادهی برگشت داده میشود و لجن مازاد به هاضم لجن انتقال می‌یابد. در کف این مخزن برای پمپاژ لجن از پمپ‌های حبابی (Air Lift Pump) استفاده میشود تا لخته­‌های تشکیل شده سبب شکسته نشوند.

شکل 3- مخزن ته‌نشینی

• واحد گند زدایی

دراین مخزن، ضدعفونی پساب خروجی از مخزن ته‌نشینی به کمک کلر، ازن یا UV صورت میگیرد تا میکروارگانیسم­ها و عوامل بیماری‌زا از پساب نهایی حذف شوند.

• هاضم لجن

  لجن مازاد تا زمان دفع نهایی و مدیریت صحیح لجن در مخزن ذخیره لجن نگه داشته می‌شود.

روش‌های تصفیه فاضلاب مورد استفاده در پکیج بهداشتی-انسانی

از جمله روش‌های تصفیه مورد استفاده در پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی شامل تصفیه فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی می‌شود. هدف از روش‌های فیزیکی تصفیه، حذف مواد جامد است که در واحدهای آشغالگیر، دانه‌گیر، ته‌نشینی، شناورسازی، چربی گیر و فیلتراسیون کاربرد دارد. روش‌های شیمیایی بمنظور حذف ذرات کلوئیدی و عوامل بیماری‌زا استفاده می‌شوند و در واحدهای انعقاد و لخته‌سازی و گندزدایی بکار برده می‌شوند. روش‌های بیولوژیکی دو نوع هوازی و بی هوازی دارد. روش‌های بیولوژیکی هوازی از جمله لجن فعال و هوادهی گسترده (EAAS) در تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی بسیار پرکاربرد هستند. در روش لجن فعال، تجزیه مواد آلی توسط میکروارگانیسم‌های هوازی صورت می‌پذیرد و راندمان حذف BOD و COD بالای 90 درصد را دارا است. از جمله معایب روش لجن فعال می‌توان به ضرورت  نیاز به واحد تصفیه لجن اشاره کرد. بمنظور رفع مشکل فوق، روش هوادهی گسترده توسعه یافته است. در این روش توده‌های بیولوژیکی مدت زمان ماند زیادی در تماس با اکسیژن قرار می‌گیرند و به همین دلیل میزان لجن تولیدی کاهش می‌یابد. همچنین این متد نسبت به شوک حاصل از تغییرات کیفیت و کمیت فاضلاب ورودی مقاوم است. فرآیند کلی تصفیه به این صورت است که فاضلاب پس از عبور از واحدهای آشغالگیر و متعادلساز، به مخزن بیولوژیکی هدایت می‌شود. در مخزن بیولوژیکی هوادهی عمقی توسط بلوئرها بمنظور تامین اکسیژن مورد نیاز باکتری‌های هوازی انجام می‌شود. مواد آلی پس از تجزیه شدن وارد واحد ته‌نشینی می‌شوند و بخشی از  لجن ته‌نشین شده به واحد هوادهی بازگشت داده می‌شود. پساب خروجی از واحد ته‌نشینی به کمک ویناچ‌ها جمع‌آوری شده و به واحد گندزدایی انتقال داده می‌شود. همچنین لجن مازاد ته‌نشین شده از این واحد وارد هاضم لجن می‌شود.

در انتخاب پکیج مناسب برای تصفیه فاضلاب بهداشتی- انسانی،  فاکتورهای زیر دارای اهمیت است:

• ظرفیت پکیج: حجم و نوع فاضلاب تولیدی، ظرفیت پکیج را تعیین می‌کند. برای محاسبه‌ی میزان فاضلاب تولید شده، میبایست اطلاعات تعداد افراد و نوع مصرف را جمع‌آوری کرد.
• کیفیت تصفیه و استانداردهای زیست‌محیطی: فرایندهای تصفیه باید به گونه ای انتخاب شوند که پکیج تصفیه فاضلاب انسانی بتواند آلاینده‌های موجود در فاضلاب را به کیفیت پساب تعیین شده از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست برساند. نوع کاربرد پساب تصفیه شده (تخلیه به آب‌های سطحی و زیر زمینی یا مصرف کشاورزی و آبیاری فضای سبز) کیفیت تصفیه را مشخص می‌کند.
• فضای مورد نیاز: پیش از طراحی و ساخت پکیج تصفیه فاضلاب باید اطمینان حاصل کرد که فضای کافی برای نصب و استقرار پکیج وجود دارد.
• هزینه: هزینه‌های موجود شامل خرید، نصب، راه‌اندازی، تعمیر-نگهداری و مصرف انرژی می‌شود. پکیج‌هایی که نیاز به تعمیر-نگهداری کم‌تر دارند و مصرف انرژی پایین‌تری دارند، گزینه‌های ایده آلی هستند.
• گارانتی و خدمات پس از فروش: خرید پکیج‌هایی که شامل گارانتی و خدمات پس از فروش و پشتیبانی هستند، اولویت بالاتری دارد.

کاربرد پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی

سیستم‌های پیش‌ساخته تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی در شرایطی‌ که امکان اتصال به شبکه فاضلاب وجود نداشته باشد کاربرد دارد. موارد زیر نمونه‌ای از کاربردهای پکیج تصفیه فاضلاب انسانی-بهداشتی است:

• ‌کمپ‌های کارگری، نظامی و آموزشی
• شهرک‌های مسکونی و مراکز اقامتی
• صنایع
• بیمارستان‌ها
• مراکز تفریحی
• فرودگاه، ترمینال‌ها و غیره

نمونه‌هایی از طراحی و احداث پکیج‌ تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی توسط شرکت آرکا گستر رسام عبارتند از: گروه مپنا، زندان زنجان، مجتمع خدماتی رفاهی الین، پتروشیمی دهلران، شرکت تولید نیروی برق کرمان، دانشگاه سراوان، شرکت تهیه و تولید مواد  معدنی ایران، شرکت ساحل امید ایرانیان، شرکت نفت و گاز پارس و…

مزایای پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی

از جمله مهم‌ترین مزایای این پکیج‌های پیش‌ساخته می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• کوتاه بودن زمان ساخت
• حذف هزینه‌های مرتبط با عملیات ساختمانی
• سهولت حمل و نقل و جابجایی
• امکان جابجایی پس از نصب
• سهولت نصب و راه‌اندازی
• قابلیت ارتقاء ظرفیت پکیج در آینده
• مصرف انرژی پایین
• طراحی فشرده
• طراحی منعطف برای مصارف خاص
• عدم نیاز به لوازم جانبی جداگانه

عوامل موثر بر قیمت پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی

هزینه طراحی و ساخت پکیج تصفیه فاضلاب بهداشتی-انسانی به میزان بار مواد آلی و نوع آلاینده‌های موجود در فاضلاب بستگی دارد. همچنین کیفیت تجهیزات و رعایت استانداردها بر قیمت نهایی تاثیرگذار هستند.

• دبی و کیفیت فاضلاب ورودی
• کیفیت و استاندارد پساب خروجی
• اقلیم و شرایط منطقه
• کیفیت مواد مورد استفاده در ساخت پکیج
• رعایت استانداردهای ساخت، نصب و راه‌اندازی
• برند و مدل تجهیزات بکار برده شده